Konstantin Edwardowicz Ciołkowski – uważany za protoplastę współczesnej kosmonautyki.
Urodził się on 5 września 1857 roku w Imperium Rosyjskim w miejscowości Iżewskoje, Riazańskiej Guberni. Umarł 19 września 1935 roku w mieście Kałudze, ZSRR.
Jest on wspaniałym rosyjskim i radzieckim naukowcem – samoukiem oraz wynalazcą. Pracował również jako nauczyciel.
Konstantin Edwardowicz jest twórcą teoretycznej kosmonautyki. Jako pierwszy powiedział o wykorzystaniu rakiet dla lotów w kosmos. Jego wniosek o konieczności wykorzystania „pociągów kosmicznych” stał się fundamentem dla prototypów współczesnych wielostopniowych rakiet. Zasadnicze prace naukowe Konstantyna Edwardowicza dotyczą kosmonautyki, dynamiki rakiet i aeronautyki.
Był on członkiem Rosyjskiego Towarzystwa Amatorów Nauki oraz przedstawicielem komizmu rosyjskiego. Stronnik i propagator opanowania przestrzeni kosmicznej i autor dzieł naukowo-fantastycznych. Ciołkowski proponował zasiedlić przestrzeń kosmiczną przy pomocy stacji orbitalnych. Stworzył pomysł budowy pojazdów na poduszce powietrznej oraz windy kosmicznej. Uważał, że rozwój życia na jednej z planet Kosmosu pozwoli przezwyciężyć siłę ciążenia oraz rozszerzyć życie po całym Kosmosie.
Pochodzenie rodu Ciołkowskich
Konstantin Ciołkowski pochodził z polskiego rodu szlacheckiego Ciołkowskich herbu Jastrzębiec. Pierwsza wzmianka o przynależności Ciołkowskich do szlachty odnosi się do roku 1697.
Ród Ciołkowskich powstał około połowy XVII wieku. Jest udokumentowane, że założycielem rodu by ł niejaki (we współczesnej polskiej pisowni) Maciej (Maciey). Maciej posiadał trzech synów: Stanisława, Jakuba i Waleriana. Stali się oni, po śmierci ojca, właścicielami osad Ciołkowa Wielkiego, Małego Ciołkowa i Śniegowa. Zachował się zapis, zgodnie z którym ziemianie województwa płockiego, bracia Ciołkowscy, uczestniczyli w wyborach króla polskiego Augusta Mocnego w 1697 roku. Konstantin Ciołkowski jest potomkiem Jakuba.
W końcu XVII wieku następuje głęboki kryzys i rozpad Rzeczypospolitej, ród Ciołkowskich ubożeje. Bardzo ciężkie czasy przeżywa cała Polska szlachta. W 1777 roku (pięć lat po pierwszym rozbiorze Polski), pradziad K.E. Ciołkowskiego Tomasz Sprzedał majątek Ciołkowo Wielkie i przeniósł się do powiatu Berdyczowskiego w województwie Kijowskim na prawobrzeżnej Ukrainie. Następnie przesiedlił się do powiatu Żytomirskiego w województwie Wołyńskim. Kolejni przedstawiciele rodu piastowali niewielkie stanowiska w organach sądowych i na długo zapomnieli o swoim herbie.
28 maja 1834 roku dziadek K.E. Ciołkowskiego, Ignacy Fomicz, otrzymał świadectwa „pochodzenia szlacheckiego”. Synowie jego, zgodnie prawami tych czasów, mogli kontynuować kształcenie. W ten sposób ród przywrócił sobie tytuł szlachecki.
Rodzice Konstantina Ciołkowskiego
Ojciec Konstantina, Edward Ignatiewicz Ciołkowski (1820-1881), pełne imię Makary-Edward-Erazm, urodził się we wsi Korostianin (współcześnie Malinowka powiatu Goszczyńskiego w województwie Równe na Ukrainie. W 1841 roku ukończył Instytut Lasu i Geodezji w Petersburgu. Następni podjął służbę jako leśnik w Guberniach Ołonieckiej i Petersburskiej. W 1843 roku został przeniesiony do Leśnictwa Prońskiego w powiecie Spasskim województwa Riazańskiego. Mieszkał w wiosce Iżewskiej i tutaj spotkał swoją przyszłą żonę Marię Iwanowną Jumaszewą (1832-1870), matkę Konstantina Ciołkowskiego. Posiadała ona tatarskie korzenie, wychowana została zaś w tradycji rosyjskiej. Maria Iwanowa była kobietą wykształconą – ukończyła gimnazjum? Znała matematykę, łacinę i inne nauki.
Zaraz po ślubie w 1849 roku para Ciołkowskich przeniosła się do wsi Iżewskoje w powiecie Spasskim, gdzie mieszkali do 1860 roku.
Dzieciństwo: 1857-1868
Konstatnty Edwardowicz Ciołkowski urodził się 5(17) września we wsi Iżewskie pod Riazaniem. Chrzczony był w Cerkwi Nikolskiej. Imię Konstantin było nowe w rodzinie Ciołkowskich. Nadane było od imienia duchownego, chrzcącego dziecko.
W 1868 roku klasy mierniczo-taksacyjne były zamknięte i Edward Ignatiewicz stracił pracę. Nastąpiła kolejna przeprowadzka – do Wiatki. Tutaj było wielkie skupisko polskiej społeczności i mieszkali dwaj bracia ojca. Oni pomogli mu uzyskać stanowisko głównego urzędnika Departamentu Leśnictwa.
W czasie życia w Wiatce rodzina Ciołkowskich zmieniła kilka razy mieszkanie. Ostatnie 5 lat (od 1873 do 1878) mieszkali w oficynie gospodarstwa kupców Szurawinów na ulicy Przeobrażeńskiej.
W 1869 roku Kostia wstąpił do pierwszej klasy męskiego Gimnazjum Wiatskiego. Nauka była trudna, przedmiotów było wiele a wykładowcy srodzy. Сhłopcu bardzo przeszkadzała głuchota: „Nauczycieli zupełnie nie słyszał lub słyszał jedynie niejasne dźwięki”.
W tym samym roku umarł starszy brat Dmitrij, uczący się w Szkole Marynarskiej. Śmierć ta wstrząsnęła całą rodziną, szczególnie jednak Marią Iwanowną. W 1870 roku ukochana matka Kosti niespodziewanie zmarła.
Kostia uczył się coraz gorzej, był izolowany. Wielokrotnie był karany i trafiał do karceru. W drugiej klasie pozostał na drugi rok, w trzeciej zaś nastąpiło zaliczenie z opinią „…do wstąpienia do technikum”. Bardzo dużo czytał i książki dawały mu wielką wiedzę. W tym czasie Kostia zbliżył się do technicznej i naukowej twórczości. Samodzielnie stworzył astrolabium, samo poruszające się kolaski i lokomotywy, tokarkę domową. Urządzenia napędzane były spiralnymi sprężynami. Konstantin wyjmował je ze starych krynolin, kupowanych na targu. Fascynował się sztuczkami i wykonywał różne pudełka, w których to przedmioty raz pojawiały się, raz zaś znikały. Doświadczenia z papierowym modelem aerostatu, napełnionego wodorem,, zakończyły się niepowodzeniem. Mimo to Konstatin nie rozpacza i kontynuuje pracę nad modelem skrzydlatej maszyny.
Moskwa – samokształcenie
W lipcu 1873 roku Edward Ignatiewicz posłał Konstatnina do Moskwy, aby tam wstąpił na Wyższą Uczelnię Techniczną (dzisiaj Moskiewski Państwowy Uniwersytet Górniczy im Baumana). Kostia wynajął pokój w mieszkaniu praczki.
Na uczelnię Konstatntin się nie dostał, kontynuując naukę samodzielnie. Żył dosłownie o chlebie i wodzie. Konstantin poruszał się po Moskwie tylko piechotą. Wszystkie wolne środki przeznaczał na książki, przybory i preparaty chemiczne.
Codziennie od dziesiątej rano do trzeciej-czwartej po południu studiuje nauki w Czertkowskiej Bibliotece Publicznej, jedynej bezpłatnej bibliotece w Moskwie.
W bibliotece Ciołkowski spotkał twórcę kosmizmu rosyjskiego Nikołaja Fiodorowicza Fiodorowa, pracującego tam jako pomocnik bibliotekarza. Ciołkkowski przyznawał, ze Fiodorow zastąpił mu uniwersyteckich profesorów. Wpływ ten objawił się dziesięć lat po śmierci Nikołaja Fiodorowicza. W czasie przebywania w Moskwie Konstantin niczego nie wiedział o jego poglądach i one ani razu nie wspomniały o Kosmosie.
Pracując w bibliotece czytał Szekspira, Lwa Tołstoja, Turgieniewa, artykuły Dmitrija Pisariewa.
W ciągu pierwszego roku życia w Moskwie Ciołkowski opanował fizykę i podstawy matematyki. Następnie Konstatin uczył się wyższej algebry, geometrii analitycznej i sferycznej, rachunek różniczkowy i całkowy. Oraz jeszcze: astronomię, chemię i mechanikę.
W ciągu trzech lat Konstantin opanował nie tylko program gimnazjalny, ale również znaczącą część uniwersyteckiego.
Konstantin rozpoczął pracę samodzielną na p[prowincji i kontynuował swoje kształcenie poza granicami Moskwy. Jesienią 1876 roku ojciec wezwał syna z powrotem do Wiatki. Konstantim powróciło domu.
Powrócił osłabiony, wychudzony i mizerny. Wytężona praca, ciężkie warunki życia w Moskwie, doprowadziły do pogorszenia się wzroku. Ciołkowski zaczął nosić okulary. Konstantin zaczął dawać prywatne lekcje z fizyki i matematyki. Był utalentowanym pedagogiem, miał wielu uczniów.
Ciołkowski stosował oryginalne metody własne, najważniejszą była demonstracja poglądowa. Konstantin wykonywał modele papierowe wielościanów na lekcje geometrii. Razem z uczniami przeprowadzał liczne doświadczenia na lekcjach fizyki. Jego zajęcia były zawsze interesujące. Dla przygotowania modeli i przeprowadzenia doświadczeń Ciołkowski wynajął pracownię. Spędzał w niej cały swój czas wolny. Często odwiedzał bibliotekę. Czytał bardzo dużo: publicystykę, beletrystykę i literaturę specjalistyczną. Przeczytał magazyny „Rzecz”, „Współczesny”, „Notatki krajowe”. Wtedy też przeczytał „Początki” Izaaka Newtona. Jego naukowych poglądów Ciołkowski trzymał się całe życie.
W 1878 roku cała rodzina Ciołkowskich powróciła do Riazania.
Egzaminy na tytuł nauczyciela (1878-1880)
W Riazaniu rodzina żyła na ulicy Sadowej. Konstantin Ciołkowski stanął przed komisją medyczną i został zwolniony od odbycia służby wojskowej z powodu głuchoty. Konstantin wynajął oddzielny pokój u pracownika Pałkinai. Nieznanemu korepetytorowi nie udawał się znaleźć uczniów.
Pracował jako nauczyciel. Dla kontynuowania pracy konieczne było zdobycie określonych kwalifikacji. Jesienią 1879 roku w Pierwszym Gubernialnym Gimnazjum Konstantin zdał eksternistyczny egzamin na nauczyciela powiatowego matematyki. Zdawszy egzamin, Ciołkowski otrzymał mianowanie od Ministerstwa Oświaty na stanowisko nauczyciela arytmetyki i geometrii w Borowskiej szkole powiatowej i w guberni Kałużskiej.
Borowsk. Pierwsze publikacje (1880-1892)
W Borowsku Konstantin Ciołkowski mieszkał i wykładał 12 lat. Założył rodzinę, pozyskał paru przyjaciół, napisał swoje pierwsze prace naukowe. W mieście zaczęły się jego kontakty z rosyjskim towarzystwem naukowym, wyszły pierwsze publikacje.
Po przyjeździe Ciołkowski zatrzymał się w pokojach hotelowych na centralnym placu miasta. Po długich poszukiwaniach udzielono mu dwa pokoje. Poznał Warię Sokołową. Ona była o dwa miesiące młodsza i niebawem Ciołkowski się z nią ożenił. Ślub odbył się 20 sierpnia 1880 roku w Cerkwi Narodzenia NMP – wesela nie było, zaślubiny nie były afiszowane.
W styczniu następnego roku w Riazaniu zmarł ojciec K.E. Ciołkowskiego.
Praca w szkole
W Borowskiej Szkole Powiatowej Konsantin Ciołkowski kontynuował pracę pedagoga: wykładał geometrię i arytmetykę, wymyślał zajmujące zadania i wykonywał zadziwiające doświadczenia. Wiele razy z uczniami puszczał ogromną papierową kulę powietrzną z „gondolą”, w której znajdowały się tlące się łuczywa, dla ogrzania powietrza.
Ciołkowski prowadził także zajęcia z rysunku, kreślenia, geografii, historii a jeden raz zastępował dozorcę szkoły.
Pierwsze prace naukowe. Rosyjskie Towarzystwo Fizyko-Chemiczne
Po zajęciach w szkole i w weekendy Ciołkowski kontynuował swoje badania w domu. Wykonywał rysunki, eksperymentował, pracował nad rękopisami. W jego domu huczały gromy, błyskały elektryczne błyskawice, dzwoniły dzwoneczki, tańczyły papierowe laleczki.
Pierwsza praca naukowa Ciołkowskiego była poświęcona zastosowaniu mechaniki i biologii. Dla niej w 1880 roku był napisany artykuł „Graficzne wyrażenie uczuć”. Ciołkowski wysłał ten artykuł do pisma „Rosyjska myśl”, jednak tam go nie opublikowano i rękopisu nie zwrócono. Wtedy Konstantin przeszedł na inne tematy.
W 1881 roku Ciołkowski napisał pierwszą rzeczywiście naukową pracę „Teoria gazów”. Dzieło to było napisane przez Ciołkowskiego na podstawie posiadanych przez autora książek. Konstantin samodzielnie opracował podstawy kinetycznej teorii gazów.
Ciołkowski otrzymał odpowiedź od Mendelejewa: kinetyczna teoria gazów została odkryta 25 lat temu. Było to nieprzyjemne dla Konstantina. Nie patrząc na niepowodzenie, Ciołkowski kontynuował badania. Drugą pracą naukową stał się artykuł, napisany w 1882 roku „Mechanika ciała jako zmiennej”. Profesor Anatolij Bogdanow zajęcia z „mechaniki organizmu zwierzęcego” nazwał „szaleństwem”. Odzew Iwana Seczenowa był dla odmiany pozytywnym. Do druku praca nie była dopuszczona.
Trzecią pracą, napisaną w Borowsku i zaprezentowaną towarzystwu naukowemu, był artykuł „Czas trwania promieniowania Słońca” (1883). Ciołkowski opisywał w nim mechanizm działania gwiazdy. Rozpatrywał Słońce jako idealną gazową kulę. Próbował określić temperaturę i ciśnienie w jego wnętrzu oraz czas życia Słońca. Ciołkowski w swoich obliczeniach wykorzystał jedynie podstawowe prawa mechaniki (prawo ciążenia ziemskiego) i dynamiki gazowej (prawo Boyla-Mariotta). Artykuł oceniał profesor Iwan Borgman. Borgman proponował opublikować pracę. Jednak tego nie zrobiono.
Członkowie Rosyjskiego Towarzystwa Fizyko-Chemicznego jednomyślnie zagłosowali za przyjęciem Ciołkowskiego w swoje szeregi, o czym ogłosili w liście. Jednakże Konstantin nie odpowiedział.
Następna praca Ciołkowskiego „Wolna przestrzeń” została napisana w formie dziennika. Ciołkowski opisuje wrażenia jakiegoś obserwatora, jego możliwości i ograniczenia w przemieszczaniu i manipulowaniu różnymi obiektami. Autor analizuje funkcjonowanie różnych przyrządów, zachowanie się gazów i cieczy w „obszarze wolnym”, fizjologię organizmów żywych – roślin i zwierząt. Za główne osiągnięcie tej pracy uważamy po raz pierwszy sformułowaną przez Ciołkowskiego zasadę rzeczywiście możliwej metodzie poruszania się w „wolnej przestrzeni” – napędzie odrzutowym.
Teoria metalowego sterowca. Sterowiec Ciołkowskiego.
Jednym z najważniejszych problemów, którym zajmował się Ciołkowski, była teoria aerostatów. On uświadomił sobie, że to właśnie jest to zadanie, któremu należy poświęcić najwięcej uwagi.
Ciołkowski opracował aerostat własnej konstrukcji, rezultatem czego stało się opasłe dzieło „Teoria i doświadczenia aerostatu, posiadającego w horyzontalnym położeniu zadziwiającą formę” (1885-1886). Ciołkowski przedstawił rysunki ogólnych zarysów aerostatu oraz niektórych ważnych elementów jego konstrukcji.
Podczas pracy nad rękopisem Ciołkowskiego odwiedził P.M. Gołubickij, znany wynalazca w dziedzinie telefonii. Zaproponował on Ciołkowskiemu wspólny wyjazd do Moskwy, aby przedstawić go Sofii Kowalewskiej. Ciołkowski według własnego uznania nie zdecydował się przyjąć zaproszenia. Odmówiwszy wyjazdu do Gołubickiego, Ciołkowski skorzystał z innej jego propozycji – napisał list do Moskwy, do profesora Uniwersytetu Moskiewskiego A.G. Stoletowa. Opowiedział w nim o swoim sterowcu. Szybko przyszła odpowiedź z propozycją wystąpienia w moskiewskim Muzeum Politechnicznym na posiedzeniu Oddziału Fizycznego Towarzystwa Miłośników Przyrodoznawstwa.
W kwietniu 1887 roku Ciołkowski przyjechał do Moskwy i po długich poszukiwaniach znalazł budynek muzeum. Jego wykład był zatytułowany „o możliwości budowy metalowego aerostatu, zdolnego zmieniać swoja objętość i nawet składać się w płaszczyźnie”. Ciołkowski przedstawił podstawowe założenia. Słuchacze odnieśli się do prelegenta dobrze, zasadniczych sprzeciwów nie było. Ciołkowskiemu chciano pomóc urządzić się w Moskwie, jednak realnej pomocy nie udzielono.
W 1889 roku Ciołkowski kontynuował pracę nad swoim sterowcem. Oceniwszy niepowodzenie w Towarzystwie Miłośników Przyrodoznawstwa Ciołkowski pisze kolejny artykuł „O możliwości budowy aerostatu metalowego” (1890) i razem z modelem papierowym swojego sterowca wysyła go do Petersburga, do D.I. Mendelejewa. Mendelejew, na prośbę Ciołkowskiego przekazał wszystkie materiały do Imperatorskiego Rosyjskiego Towarzystwa Technicznego (IRTT), do W.I Srezniewskiego. Ciołkowski prosił przedstawicieli nauki „wesprzeć w miarę możliwości moralnie i etycznie”, jak również przyznać środki na wykonanie metalowego modelu aerostatu – 300 rubli.
Nie zwracając uwagi na odmowę poparcia? Ciołkowski wysłał list dziękczynny do IRTT. Niewielkim pocieszeniem była notatka w „Kałużskich Wiadomościach Gubernialnych” i później też w niektórych innych gazetach. W 1891 roku Ciołkowski podjął jeszcze jedną próbę obrony swojego sterowca przed oczami towarzystwa naukowego. Napisał obszerną pracę „Aerostat metalowy kierowany”. Zawarł w niej uwagi i życzenia Żukowskiego i 16 października wysłał ją, tym razem do Moskwy, do A.G. Stoletowa. Rezultatu nie było.
Wtedy Konstantin Edwardowicz zwrócił się o pomoc do znajomych i za zebrane środki zamówił wydanie książki w moskiewskiej typografii M.G. Wołczaninowa. Jednym z darczyńców został szkolny kolega Konstantina Edwardowicza, znany archeolog A.A. Spicyn. Wydaniem książki zajmował się kolega Ciołkowskiego, wykładowa Szkoły Borowskiej S. E. Czertkow. Książka ukazała się już po przeprowadzce Ciołkowskiego do Kaługi w dwu wydaniach: pierwsze w 1892 roku; drugie – w 1893.
Pierwsze dzieło naukowo-fantastyczne, pierwsze publikacje
W 1887 roku Ciołkowski napisał pierwszą niewielką powieść „Na Księżycu”. Jest to jego pierwsze dzieło fantastyczno-naukowe. Głównym i jedynym zadaniem dzieła jest opis wrażeń obserwatora, znajdującego się na powierzchni Księżyca. Opowiadanie Ciołkowskiego wyróżnia się bogatym językiem literackim, mnogością wielu szczegółów, siłą przekonywania.
Artykuł „Ciśnienie cieczy na równomiernie poruszającą się w niej płaszczyznę” i niewielki esej – „Jak zabezpieczyć łamliwe i delikatne rzeczy przed pchnięciem uderzeniem” stały się pierwszymi publikacjami prac Ciołkowskiego.
Rodzina
W Borowsku Ciołkowskim urodziło się czworo dzieci: najstarsza córka Lubov (1881) oraz synowie Ignatij (1883), Aleksandr (1885) i Iwan (1888). Ciołkowscy żyli niebogato, nigdy jednak nie głodowali. Większą część swojego wynagrodzenia Ciołkowski wydawał na przyrządy fizyczne i chemiczne, odczynniki, książki i instrumenty.
W tych latach rodzina kilka razy zmuszona była zmieniać miejsce zamieszkania – jesienią 1883 roku przeprowadzka na ulicę Kałużską do domu obwarzankowego Baranowa. Od wiosny 1885 roku mieszkali w domu Kowalowa.
23 kwietnia 1887 roku w jego domu wybuchł pożar, w którym zginęły modele, rękopisy, biblioteka, rysunki a także cały majątek Ciołkowskich. Maszynę do szycia (jedyny przedmiot) udało się wyrzucić przez okno na dwór. To był ciężki cios dla Konstantina Edwardowicza. Następna przeprowadzka do domu M.I. Pochulinej na ulicy Krugłoj. 1 kwietnia 1889 roku wylała rzeka Protwa – dom Ciołkowskich został zalany. Znów stracili książki i zapiski.
Od jesieni 1889 roku Ciołkowscy mieszkali w domu kupców Mołczanowów – ulica Mołczanowskaja, dom numer 4.
Związki z mieszkańcami miasta
Z niektórymi mieszkańcami Borowska Ciołkowski nawiązał przyjacielskie stosunki. Pierwszym jego najstarszym przyjacielem po przeprowadzeniu się do miasta został dozorca szkoły Aleksandr Stiepanowicz Tołmaczow. Pośród innych – brat żony Iwan Sokołow i nauczyciel historii oraz geografii Jewgenij Siergiejewicz Jeremiejew. Także Ciołkowski podtrzymywał przyjacielskie stosunki z badaczem N.K. Fetterem, kupcem N.P. Głuchariowem. Razem z I.W. Szokinem Konstantin Edwardowicz majsterkował i puszczał smoki powietrzne (latawce) z urwiska nad Wąwozem Technicznym oraz fascynował się fotografią.
Dla wielu mieszkańców miasta Ciołkowski był cudakiem. W szkole on nigdy nie brał „daniny” od słabych uczniów i nie dawał płatnych lekcji uzupełniających. Na wszystkie pytania miał własną odpowiedź, trzymał się samotnie, był nietowarzyskim samotnikiem. Za te wszystkie dziwactwa koledzy przezwali go „Żelabką”. Ciołkowski przeszkadzał im i ich drażnił. Koledzy z pracy marzyli o pozbyciu się go i dwakroć donosili na Konstantina do dyrektora szkół narodowych Guberni Kałużskiej D.S. Unkowskiemu o jego nieostrożnych wypowiedziach i stosunkowi do religii. Po pierwszym donosie padł wniosek o wiarygodność Ciołkowskiego. Za niego poręczyli Jewgraf Jegorowicz (wtedy jeszcze przyszły teść Ciołkowskiego) i dozorca szkoły A.S. Tołmaczow. Drugi donos miał miejsce już po śmierci Tołmaczowa, przy jego zmienniku E.F Filippowie – człowieku brudnym w sprawach i prowadzeniu się, skrajnie negatywnie odnoszącemu się do Ciołkowskiego. Donos o mało co nie pozbawił Ciołkowskiego pracy. Musiał on pojechać do Kaługi i wszystko wyjaśnić. Mieszkańcy Borowska także nie rozumieli Ciołkowskiego i stronili od niego, śmieli się z niego, niektórzy nawet znęcali się, nazywając go „zwariowanym wynalazcą”. Cudactwa Ciołkowskiego, jego styl życia, kardynalnie różniący się od sposobu życia obywateli Borowska, często powodowały zdumienie i rozdrażnienie.
Tak pewnego razu, przy pomocy pantografu, Ciołkowski wykonał ogromnego papierowego jastrzębia – wielokrotnie powiększoną kopię składanej japońskiej zabawki – pomalował go i puszczał w mieście, a mieszkańcy postrzegali to za prawdziwego ptaka.
Zimą Ciołkowski lubił jeździć na nartach i łyżwach. Wymyślił jazdę po zamarzniętej rzece przy pomocy parasola -„żagla”. Niebawem według tego samego pomysłu wykonał sanie z żaglem.
Ciołkowski, będąc szlachcicem, należał do Szlacheckiego Zebrania Borowska, dawał prywatne lekcje dzieciom przywódcy miejscowej szlachty. Dzięki tej znajomości a także wynikom nauczania? Ciołkowski otrzymał tytuł sekretarza gubernialnego (31 sierpnia 1884 roku), następnie sekretarza kolegialnego (8 listopada 1885 roku), radcy tytularnego (23 grudnia 1886 roku). 10 stycznia 1889 roku Ciołkowski otrzymał tytuł asesora kolegialnego.
Przeprowadzka do Kaługi
Decyzja o przeprowadzce została podjęta 4 lutego 1892 roku. Oprócz Ciołkowskiego z Borowska do Kaługi przenieśli się wykładowcy: dr W.N. Jergolski, E.S. Jeremiejew, S.I. Czertkow, I.A. Kazanskij.
Kaługa (1892-1935)
W Kałudze Ciołkowski przeżył całą resztę swojego życia. Od 1892 roku pracował jako wykładowca arytmetyki i geometrii w Kałużskiej Szkole Powiatowej. Od 1899 roku prowadził wykłady fizyki w diecezjalnej szkole żeńskiej. W tym mieście Ciołkowski napisał swoje najważniejsze dzieła z kosmonautyki, biologii kosmicznej, medycynie i teorii napędu odrzutowego. Kontynuował on pracę nad teorią metalowego sterowca.
Ciołkowski zakończył wykłady w 1921 roku. Przyznano mu dożywotnią osobistą emeryturę. Do samej śmierci Ciołkowski zajmował się głoszeniem swoich pomysłów, badaniami i realizacją projektów.
W Kałudze napisał on swoje podstawowe prace filozoficzne. Konstantin sformułował filozofię monizmu, napisał artykuły o swojej wizji społeczeństwa przyszłości. W Kałudze Ciołkowskiemu urodził się syn i dwie córki. To w tym mieście Ciołkowskiemu przyszło przeżyć tragiczną śmierć wielu swoich dzieci: z dzieci ich rodziny pięcioro umarło jeszcze za jego życia.
W Kałudze Ciołkowski poznał uczonych A.Ł. Czyżewskiego i Ja. I. Perelmanowa. Stali się oni popularyzatorami jego idei, jego przyjaciółmi oraz biografami.
Do Kaługi rodzina Ciołkowskich przybyła 4 lutego. Zamieszkali w pokoju domu N.I. Timaszowej na ulicy Georgijewskiej. Konstantin zaczął wykładać arytmetykę i geometrię w Kałużskiej Szkole Diecezjalnej. Zaraz po przyjeździe Ciołkowski poznał Wasilija Assonowa, człowieka wykształconego, postępowego, wielostronnego, inspektora podatkowego, fascynującego się matematyką, mechaniką i malarstwem.
Przeczytawszy pierwszą część książki Ciołkowskiego „Kierowany aerostat metalowy”, Assonow wykorzystał swoje wpływy dla zorganizowania zbiórki na część drugą tej pracy. W ten sposób zostały zebrane środki dla jej wydania.
8 sierpnia 1892 roku Ciołkowskim urodził się syn Leontij. Zmarł on od kokluszu równo po roku. W tym czasie w szkole były wakacje i Ciołkowski całe lato przebywał w majątku Sokolniki w powiecie Małojarosławieckim u swojego starego znajomego D.Ja. Kurnosowa, gdzie dawał lekcje jego dzieciom. Po śmierci dziecka Warwara Jewgrafowna zdecydowała się zmienić mieszkanie. Rodzina przeniosła się do domu Sperańskich, położonego naprzeciw, na tej samej ulicy.
Ciołkowski poznał przewodniczącego Niżniegorodskiego Koła Miłośników Fizyki i Astronomii S.W. Szczerbakowa. W szóstym wydaniu zbioru Koła był opublikowany artykuł Ciołkowskiego „Ciążenie jako najważniejsze źródło energii świata” (1893). Prace Koła były publikowane w piśmie „Nauka i Życie”. W tym samym roku był tam umieszczony tekst wykładu, jak również wydrukowany niewielki artykuł Ciołkowskiego „Czy możliwy jest metalowy aerostat”. 13 grudnia 1893 roku Konstantin Edwardowicz był wybrany na honorowego członka Koła.
W tym czasie Ciołkowski zbliżył się do rodziny Gonczarowów. Rzeczoznawca Banku Kałużskiego Aleksandr Nikołajewicz Gonczarow, siostrzeniec wybitnego pisarza I.A. Gonczarowa, był wszechstronnie wykształconym człowiekiem. Znał kilka języków, korespondował z wieloma wybitnymi literatami i działaczami społecznymi. Sam wydawał swoje dzieła artystyczne, poświęcone głownie tematowi upadku i zwyrodnienia szlachty rosyjskiej. Gonczarow zdecydował się wspierać wydanie nowej książki Ciołkowskiego – zbioru esejów„Marzenia o ziemi i niebie” (1894), drugiego jego artystycznego dzieła. Żona Gonczarowa, Jelizawieta Akeksandrowna? Dokonała przekładu artykułu „Żelazny aerostat kierowany na dwieście osób, długi jak morski parowiec” na języki francuski i niemiecki oraz wysłała je do zagranicznych gazet.
30 września 1894 roku Ciołkowskim urodziła się córka Marija.
W Kałudze Ciołkowski też nie zapominał o astronautyce i aeronautyce, o nauce. Zbudował specjalne urządzenie, pozwalające mierzyć pewne aerodynamiczne dane aparatów latających. Mimo iż Towarzystwo Fizyko-Chemiczne nie wyłożyło nawet kopiejki na jego eksperymenty, uczony zmuszony był użyć środków rodzinnych dla prowadzenia badań. Ciołkowski za swoje środki zbudował ponad sto modeli eksperymentalnych oraz je przetestował. Towarzystwo mimo wszystko zwróciło uwagę na kałuskiego geniusza i przyznało mu pomoc finansową – 470 rubli, za które Ciołkowski zbudował nową, udoskonaloną konstrukcję – „dmuchawkę”.
Studiowanie cech aerodynamicznych ciał i możliwych schematów powietrznych aparatów latających w końcu doprowadziło Ciołkowskiego do rozmyślań nad wariantami lotów w przestrzeni bez powietrza oraz o podbiciu kosmosu. W 1895 roku była opublikowana jego książka „Marzenia o ziemi i niebie”. Po roku ukazał się artykuł o innych światach, istotach rozumnych z innych planet oraz o komunikowaniu się ziemian z nimi. W 1896 roku Ciołkowski przystąpił do napisania swojego najważniejszego dzieła „Badanie kosmosu przyrządami odrzutowymi”. Dzieło to było opublikowane w 1903 roku. Zawarte zostały w nim zagadnienia wykorzystania rakiet w kosmosie. W latach 1896-1898 uczony współpracował z gazetą „Kałużskij Wiestnik”. Gazeta drukowała zarówno materiały samego Ciołkowskiego, jak i artykuły o nim.
Początek XX wieku (1902-1918)
Pierwsze piętnaście lat XX wieku były najtrudniejsze w życiu uczonego.. W 1902 roku jego syn Ignatij popełnił samobójstwo. W 1908 roku w czasie powodzi (wylała Oka) jego dom został zalany. Wiele eksponatów, maszyn zostało unieruchomionych a ogromna ilość unikalnych obliczeń przepadła.
5 czerwca 1919 roku Rada Rosyjskiego Towarzystwa Amatorów Nauk Uniwersalnych przyjęła w szeregi swoich członków K.E. Ciołkowskiego. Otrzymał on emeryturę. To uratowało uczonego od śmierci głodowej w lata rozprzężenia, ponieważ 30 czerwca Akademia Socjalistyczna nie wybrała go na swojego członka. Tym samym pozostawiła Ciołkowskiego bez środków do życia. W Towarzystwie Fizyko-Chemicznym też nie doceniono znaczenia i rewolucyjnych rozwiązań modeli Ciołkowskiego.
W 1923 roku umarł drugi jego syn, Aleksandr.
Areszt – Łubianka
17 listopada do domu Ciołkowskich przyszło pięcioro ludzi. Oni, po przeszukaniu domu, zabrali głowę rodziny, przywieźli do Moskwy i wsadzili do więzienia na Łubiance. W więzieniu przesłuchiwano go kilka tygodni. Za Ciołkowskim wstawiła się jakiś ważna osobistość. Uczony został wypuszczony.
Pod władzą radziecką
W 1918 roku Ciołkowski był wybrany do grona członków-konkurentów Socjalistycznej Akademii Nauk Społecznych. 9 listopada 1921 roku uczony otrzymał dożywotnią emeryturę za zasługi dla ojczyźnianej i światowej nauki. Emeryturę tę wypłacano do 19 września 1935 roku – tego dnia Konstantin Edwardowicz Ciołkowski zmarł na raka żołądka w mieście Kałudze. Następnego dnia została opublikowana uchwała Rządu Radzieckiego o przedsięwzięciach upamiętniających wielkiego rosyjskiego uczonego oraz o przekazaniu jego dzieł Naczelnemu Dowództwu Cywilnych Sił Powietrznych. W następstwie decyzji Rządu zostały one przekazane Akademii Nauk ZSRR. W Akademii powołano specjalną komisję do opracowania dzieł K.E Ciołkowskiego. Komisja podzieliła dzieła naukowe według ich tematyki. Pierwszy tom zawierał wszystkie prace K.E Ciołkowskiego zawierające problemy aerodynamiki. Drugi tom – dzieła dotyczące odrzutowych aparatów latających. Tom
trzeci – prace dotyczące zwiększenia energii silników cieplnych oraz różnorodnym zagadnieniom mechaniki stosowanej, całkowicie metalowych sterowców jak też zagadnienia nawodnienia pustyń i ochłodzenia na nich mieszkań ludzkich, wykorzystania przypływów i fal w różne wynalazki. W czwartym tomie znalazły się dzieła Ciołkowskiego z geofizyki, biologii, astronomii, składzie substancji i poświęcone innym zagadnieniom. Piąty tom jest zapełniony materiałami biograficznymi i korespondencją uczonego.