Znaczący wkład w rozwój kolekcji muzeum wniósł poseł Rosji we Francji D.A. Golicyn. Przyjaźnił się on z D. Diderotem i innymi przedstawicielami kultury za granicą. Wtedy w kolekcji pojawiły się prace „Bachus” Rubensa, „Powrót syna marnotrawnego” Rembrandta, dwie „Danae” Tycjana i Rembrandta”, „Judith” Giorgione (Giorgio Barbarelli) oraz wiele innych.
W tym czasie w Anglii zostały zakupione znakomite prace Rubensa i Van Dycka. Rzeźby, przywiezione z tego kraju, upiększyły Ermitaż i Carskoje Sieło.
Do kolekcji wnoszono nie tylko obrazy, ale i antyczne pamiątki, grawiury, przedmioty rzemieślnicze, rysunki, drogocenne sceny rzeźbione, kolekcje numizmatyczne, medale i książki.
Przed końcem władania carycy Katarzyny w kolekcji znalazło się 4000 obrazów, umieszczonych w Ermitażu oraz dworach podmiejskich. Właśnie Katarzyna II położyła podwaliny pod stworzenie znakomitej kolekcji mistrzów Francji, Flandrii, Anglii, Holandii.
Car Aleksander I Kontynuował zbiórkę dzieł sztuki dla muzeum. Wtedy zostały zakupione obrazy Rembrandta i Rubensa „Zdjęcie z krzyża”, płótna Claude’a Lorrain’a , „Ferma” Pottera”, „Kielich lemoniady” Gerarda ter Borcha i „Śniadanie” Gabriela Metsu a także statuetki, wykonane przez Antonio Canowę: „Parys”, „Psyche i Amor”, „Hebe”, „Tancerka”.
Podczas panowania Mikołaja I otwarta została Galeria Wojenna 1812 roku z portretami bohaterów Wojny Ojczyźnianej 1812 roku.
17 grudnia 1837 roku pożar objął część pałacu. Na polecenie Mikołaja I przejścia pomiędzy budynkami zostały rozebrane i wszystko, co można było wynieść, zostało uratowane. Prace restauratorskie pod kierunkiem W.P. Stasowa do prowadzone były do roku 1840.
Do połowy XVIII wieku zwiedzać muzeum mogli tylko wybrańcy. I tak, Aleksander Siergiejewicz Puszkin, otrzymał przepustkę tylko dzięki rekomendacji W. Żukowskiego, który służył jako mentor u syna imperatora.
Nowy Ermitaż, jako muzeum, został otwarty 5 lutego 1852 roku. Zostało to uświetnione kolacją na 600 osób oraz przedstawieniem w Teatrze Ermitażu. Kolekcję znowu uzupełniły dzieła sztuki: Obrazy, Wyroby ze srebra, broń i wyroby rzemieślnicze. Do 1925 roku tylko Nowy Ermitaż był muzeum. W latach następnych dla muzeum zostały oddane i inne budynki: Pałac Zimowy, Stary Ermitaż i Teatr Ermitażu, Mały Ermitaż, będące do rewolucji rezydencją rodziny carskiej. Po rewolucji ilość cennych pamiątek i dzieł sztuki wzrosła więcej, aniżeli czterokrotnie.
W latach Wielkiej Wojny Ojczyźnianej kolekcja została ewakuowana do Swierdłowska i zwrócona muzeum dopiero po zakończeniu prac konserwatorskich. Stało się to w 1945 roku.
Muzeum stale się rozwija. W 1981 roku Pałac Mienszykowski na wyspie Wasiljewskiej po konserwacji stał się jedną z jednostek muzeum. Dzisiaj jest tu eksponowana wystawa kultury rosyjskiej pierwszej ćwierci XVIII wieku. W 1992 roku została przywrócona część starego Pałacu Zimowego, w którym żył i umarł Piotr I. W 1999 roku wschodnia część Sztabu głównego została przekazana dla muzeum. Zaś całkiem niedawno zbudowana została Składnica.
Ermitaż w Sankt-Petersburgu to jedno z najbardziej znanych nie tylko w Stolicy Północy ale także na całym świecie muzeów. Razem z takimi muzeami świata jak Luwr czy Muzeum Brytyjskie posiada on bardzo bogatą kolekcję i jest jednym z najbardziej odwiedzanych muzeów świata.
Dzisiaj zbiór muzeum liczy ponad 3 000 000 eksponatów. Są to przede wszystkim obrazy i rzeźby, wyroby rzemieślnicze a także inne dzieła sztuki. Jeżeli oglądać by każdy eksponat przez minutę, aby obejrzeć cały zbiór przyszło by nam zwiedzać 8 lat. Dla obejrzenia wszystkich ekspozycji należałoby przejść 20 kilometrów.
Budynki i ekspozycja Ermitażu w Sankt-Petersburgu
Kompleks muzealny składa się z pięciu budynków. Najbardziej znany z nich – Pałac Zimowy. Wszyscy zachwycają się tym budynkiem, stworzonym przez architekta B.F. Rastrellim w latach 1754-1762. Oprócz tego budynku w skład kompleksu wchodzą Mały ermitaż (architekt Ż.B.M. Wallen-Delamot), Teatr Ermitażu (architekt Dż. Kwarengi), Duży Ermitaż (architekt J.M. Felten) oraz Nowy Ermitaż (L. von Klenze).
W muzeum znajdują się ekspozycja Oddziału Świata Antycznego, Oddziału Wschodu, Oddziału Zachodnioeuropejskiego, Oddziału Kultury Pierwotnej, Oddziału Historii Kultury Rosyjskiej (do niego odnoszą się pałacowe wnętrza, Pałac Mieńszykowa i Zimowy), Oddział Numizmatyki oraz Złota Spiżarnia.
Schody Jordańskie w Ermitażu Sankt-Petersburga
Ze Schodów Jordańskich trafiamy do największej sali o powierzchni 1103 metrów kwadratowych, składającej się z trzech z trzech pokojów. Położone są one wzdłuż Newy. Ich przedłużeniem jest Sala Koncertowa. Ze Schodów Jordańskich bocznym przejściem trafiamy do Sali Feldmarszałkowskiej. W niszach ściennych wcześniej były umieszczone portrety feldmarszałków rosyjskich. Dlatego też pomieszczenie to uzyskało taką nazwę. Następna jest Sala Piotrowska. W niej znajduje się wykonany w Anglii srebrny tron carów rosyjskich. Na żyrandolach Sali Herbowej znajdują się herby guberni Imperium Rosyjskiego.
Galeria Wojenna 1812 Roku poświęcona jest dowódcom rosyjskim, demonstrującym heroizm w wojnie 1812 roku.
Wielka Sala Tronowa (Gergijewska) ozdobiona jest tronem carskim, 48 marmurowymi kolumnami i 28 żyrandolami. W Sali Aleksandryjskiej znajduje się duży portret Aleksandra I oraz płaskorzeźby, poświęcone zwycięstwu w wojnie roku 1812. Jej wykonanie, jak też Złotej Gościnnej, Sali Malachitowej i Białej oraz innych komnat rozwiązane zostało przez Karola Briułłowa. W Sali Malachitowej są kolumny pokryte płytkami z malachitu. Sala ta była paradną salą gościnną rodziny carskiej.
Dzisiaj na parterze muzeum znajdują się bar-kawiarnia i kawiarenka internetowa. W kawiarence internetowej są terminale, przy pomocy których można znaleźć potrzebną informację o muzeum oraz jego eksponatach. Terminale takie znajdują się także w salach wystawowych muzeum. Pojawiły się cyfrowe przewodniki i elektroniczne kolekcje, z których zawsze można tu skorzystać.
Dzisiejszy Ermitaż w Sankt-Petersburgu. To, po prostu, Pałac-Muzeum. On urzeka wspaniałymi wnętrzami oraz bardzo bogatymi eksponatami. Kompleks nie przestaje się rozwijać. Liczba zwiedzających przewyższa 3 miliony rocznie.
A teraz wybrane przykłady zbiorów:
